نقش امام سجّاد علیه السلام در فعّال‌سازی ظرفیت‌های فرهنگی مدینه

مدینه، به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های فرهنگی جهان اسلام، همواره در مسیر پیشرفت قرار نداشت و تاریخ آن، گاه شاهد دورانی بوده که این ظرفیت‌ها تهدید می‌شد. دوران امامت امام سجّاد ع، مقارن با ایّامی است که مدینه، علاوه بر دورشدن از گذشته‌ی درخشان خود و حرکت به سمت عشرت و اباحی‌گری، رویکرد مثبتی به اهل بیت ع نداشت، امّا در پایان دوران امامت امام سجّادع و علی‌رغم تلاش دستگاه حاکمه، در عدم اقبال اجتماعی به آن حضرت، مدینه تبدیل به شهری شد که علاوه بر احیای مجدّد ظرفیت‌های فرهنگی، نگاهی مثبت به اهل بیت ع، یافت و امام ع، را به‌عنوان پیشوای علم و دیانت خویش پذیرا شد. این نوشتار به دنبال چرایی این تغییر و نقش امام سجّاد ع در تغییر رویکرد فرهنگی این شهر است. امام سجّاد ع، با درک اهمّیت و جایگاه مدینه در حافظه‌ی معنوی جهان اسلام، کادرسازی و تغییر بافت جمعیّتی به نفع اندیشه‌ی شیعی، زنده‌کردن سنّت پیامبر ص از طریق اهل بیت ع، زنده‌نگه‌داشتن راه و اهداف امام حسین ع و مقابله با اندیشه‌های انحرافی، نقش مؤثّری در احیای ظرفیت‌های فرهنگی مدینه و اقبال مجدّد به آموزه‌های دینی ایفا کرده که متأسفانه در تاریخ اسلام به خوبی تبیین نگردیده است.