تأملّی بر دفاعیه‎‌های فاطمی از نظام علوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد تمام گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان

چکیده

استمرار نظام علوی، به ­رهبری حضرت علی علیه‌السلام در تداوم نظام نبوی، از اندیشه‌های راهبردی حضرت فاطمه علیهاالسلام است که در مدافعه و مبارزه برای تبیین مبانی و تحقّق عملی آن در جامعه، از جان خویش نیز مایه گذاشت. حضرت فاطمه علیهاالسلام به­عنوان نمونه­‌ای از انسان کامل در مکتب اسلام، پس از درگذشت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، در کنار دین­داری و پارسایی، در نقش یک کنش­گر سیاسی ـ اجتماعی، در دفاع از رهبری علوی، به موضع­‌گیری و اقدام عملی پرداخت. او برای دفاع از رهبری و نظام علوی، در دو خطبه‎ی کبیره و صغیره‎ی خویش، با تبیین تحوّلات جامعه‎ی اسلامی و دگرگونی­‌های پدیدآمده در میان امت، به روشنگری و آگاهی­‌بخشی ­پرداخت. در این مقاله، به ­روش توصیفی‎ ـ تحلیلی، با تأکید بر خطابه­‌های حضرت زهرا علیهاالسلام در برابر تحولات جامعه در آغاز عصر خلافت اسلامی، موضع آن حضرت بررسی شده ­است. یافته‌ی این پژوهش نشان می­‌دهد که مبارزه‌ی حضرت علیهاالسلام در متن رسالت دینی و مبتنی بر بصیرت قرآنی، مبارزه‌­ای مکتبی برای استقرار نظام علوی به امامت حضرت علی علیه‌السلام در برابر شیخوخیت قرشی و نظام خلافت برآمده از گفتمان سقیفه بود.

کلیدواژه‌ها