نقش امام سجّاد علیه‌السلام در فعّال‌سازی ظرفیت‌های فرهنگی مدینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

طلبه سطح چهار حوزه علمیه خراسان و دانشجوی دکتری رشته تاریخ تشیع دانشگاه امام باقر ع قم،

چکیده

مدینه، به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های فرهنگی جهان اسلام، همواره در مسیر پیشرفت قرار نداشت و تاریخ آن، گاه شاهد دورانی بوده که این ظرفیت‌ها تهدید می‌شد. دوران امامت امام سجّاد علیه‌السلام، مقارن با ایّامی است که مدینه علاوه بر دورشدن از گذشته‌ی درخشان خود و حرکت به سمت عشرت و اباحی‌گری، رویکرد مثبتی به اهل بیت علیهم‌السلام نداشت، امّا در پایان دوران امامت امام سجّاد علیه‌السلام و علی‌رغم تلاش دستگاه حاکمه، در عدم اقبال اجتماعی به آن حضرت، مدینه تبدیل به شهری شد که علاوه بر احیای مجدّد ظرفیت‌های فرهنگی، نگاهی مثبت به اهل بیت علیهم‌السلام، یافت و امام را به‌عنوان پیشوای علم و دیانت خویش پذیرا شد. این نوشتار به دنبال چرایی این تغییر و نقش امام سجّاد علیه‌السلام در تغییر رویکرد فرهنگی این شهر است. امام سجّاد علیه‌السلام ، با درک اهمّیت و جایگاه مدینه در حافظه‌ی معنوی جهان اسلام، کادرسازی و تغییر بافت جمعیّتی به نفع اندیشه‌ی شیعی، زنده‌کردن سنّت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از طریق اهل بیت علیهم‌السلام، زنده‌نگه‌داشتن راه و اهداف امام حسین علیه‌السلام و مقابله با اندیشه‌های انحرافی، نقش مؤثّری در احیای ظرفیت‌ فرهنگی مدینه و اقبال مجدّد به آموزه‌های دینی ایفا کرده که متأسفانه در تاریخ به خوبی تبیین نگردیده است.

کلیدواژه‌ها