واکاوی گزارش های حضور حسنین علیهماالسلام در فتوحات شمال ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ ملل و تمدن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری تاریخ ملل و تمدن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پس از رحلت پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، یکی از اقدامات عرب‌های مسلمان، هجوم به سرزمین‌های دیگر، با دلایل و مقاصد گوناگون بود که از این امر در آثار مورّخان به نام فتوحات یاد شده است. عمده گزارش‌های موجود درباره فتح سرزمین‎‌ها توسط تاریخ‌نگاران مکتب اخباریگری عراق  و در کتاب‌هایی چون تاریخ طبری و فتوح‌البلدان بلاذری گرد آمده است. یکی از مباحثی که در این آثار بدان اشاره شده حضور فرزندان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام در فتوحات در گرگان و طبرستان است. این اخبار فارغ از صحت و سقم آن در آثار بعدی تکرار شده تا جاییکه دستخوش افزوده‌هایی غیرمستند و حتی دست‌مایه‌ای در جهت تخریب چهره اسلام و تشیع توسط مخالفان گردیده است. مساله اصلی این پژوهش میزان اعتبار گزارش‌های مبتنی بر حضور حسنین علیهماالسلام در فتوحات است. به‌نظر می‌رسد که نویسندگان سده های نخستین اهتمامی در بررسی درستی گزارش‌ها نداشته‌اند و اینکه دلایل آن‌ها برای انتشار گزارش‌ها چه بوده نیز مشخص نیست. نویسندگانی که در سده‌های بعدی این اخبار را تکرار کرده‌اند نیز فاقد رویکرد محقّقانه بوده‌اند. در پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و با نگاهی انتقّادی به گزارش‌های‌ موجود در منابع نخستین و انعکاس آن در آثارپسین توجّه شده است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار